تجارت ایران با کشورهای همسایه در مخمصه کرونا و دیپلوماسی
از شاخصترین سیاست‌های اقتصادی دولت‌های روحانی، می‌توان به کاهش وابستگی به نفت به عنوان خط‌مشی کلیدی اشاره کرد. بدیهی است که وقتی می‌خواهیم تا حدودی نفت را از محاسبات بودجه‌ای حذف کنیم و در عین حال با کسری بودجه کمرشکن روبرو نشویم، باید جای خالی نفت را منبع درآمد دیگری پر کند؛ امری که در بهترین شرایط سخت ولی در شرایط کنونی تقریبا غیرممکن می‌نماید. با این وجود دولت ایران برای نیل به این هدف در سال‌های اخیر برای بهسازی روابط تجاری بین‌المللی خود کوشش کرده و می‌کند، کوششی که همچنان نتیجه ملموسی از آن حاصل نشده است و متاسفانه به رغم تلاش‌های بی‌وقفه دستگاه دیپلوماتیک کشور روابط تجاری با کشورهای همسایه به معضل بزرگ و حساسی برای جمهوری اسلامی تبدیل شده است.
به همین دلیل محور مذاکرات اخیر مهدی میراشرافی، رییس کل گمرک ایران، با همتایان ترکیه‌ای و پاکستانی وی، نیاز مبرم ارتقای تمهیدات بهداشتی در پست‌های گمرک مرزی ایران بوده است. ابعاد این مشکل را با نگاهی به شرایط مرز میرجاوه (مرز ایران و پاکستان) در می‌یابیم: مرزی که تعداد ۵۰۰ کامیون برای عبور از آن صف بسته‌اند و هفته‌ها پا در رکاب منتظرند تا محصولات مرغوب ایرانی به بازار پاکستان ببرند و فقط معطل پایان کاغذبازی و بازگشایی کامل مرزی هستند که در آغاز بحران کرونا بسته شد. گفتنی است که ظرایط مشابه در مرز ایران و ترکیه نیز حاکم است ولو در مرز ایران و ترکیه رد شدن از مرز، صرفا آغاز دردسرهای راننده است زیراکه با توجه به سازوکار مقابله با کرونای ترکیه، تنها با اجازه دفتر رییس جمهوری این کشور است که می‌تواند به ایران برگردد. در نتیجه در مرزهای شرق و غرب کشور محصولات غذایی ایرانی با توجه به هوای گرم بهاری و تابستانی از مرز خارج نشده می‌پوسند و هرگز به خریدار نمی‌رسند که این وضع مسلماً برای شرکت‌های بزرگ و کوچک ایرانی مشکل‌ساز خواهد بود.
دلیل معطلی در مرزهای کشور روشن است: عدم توافق ایران با کشورهای همسایه خود نسبت به ایجاد سامانه یکپارچه تست کرونا. تا مادامی که وزارت بهداشت و وزارت کشور برای ایجاد چنین سامانه‌ای در پست‌های گمرکی اقدام نکرده وضع موجود تغییری نمی‌کند و تجارت با کشورهای همسایه از راه زمینی همچنان با سختی‌های بی‌شمار مواجه خواهد ماند. آنچه که معلوم است، هرچه وضع موجود بیشتر ادامه پیدا کند، آسیب‌های بیشتری به اقتصادی هر سه کشور می‌رسد و اعتبار ایران به عنوان شریک تجاری قابل اعتماد نیز مورد سوال قرار می‌گیرد.
