افزایش صادرات گاز به ترکیه و عراق: در همیشه به یک پاشنه نمی‌گردد
روز دوشنبه ۳ شهریور حسن روحانی رییس جمهور ایران با نهایت فخر فروشی سه طرح سزرگ نفت و گاز را به ارزش ۵ میلیارد دلار در جنوب کشور افتتاح کرد و درباره توانایی ایران در حوزه صادرات نفت و گاز به کشورهای همجوار لاف زد هرچند که جای سوال است که اگر هم چنین است با توجه به شرایط اقتصاد جهانی آیا افزایش سرمایه‌گذاری قسمتی از منابع اندکی که دولت در حال حاضر در اختیار دارد در بخش نفت و گاز به صرفه است؟
هدف دولت از این سرمایه‌گذاری بزرگ این است که ظرفیت تولید صادرات گاز کشور، ۸۰ میلیون متر مکعب در روز افزایش پیدا کند که در اصل و با توجه به ذخایر مهم گاز ایران، توسعه و افزایش ظرفیت تاسیسات گاز می‌بایست مورد تایید و استقبال صاحب‌نظران واقع گردد اما نظر به روند صعودی سوخت‌های تجدیدپذیر و در عین حال روند کاهشی بازارهای نفت و گار در بلندمدت، سودمندی این طرح امری چندان مطمئن نیست و همانگونه کهدر نوشته قبلی گفته شدتغییرات صنعت نفت و گاز اقتصادهای نفتی را هم دستخوش تغییر کرده است. البته ناگفته نماند که در کنار مسایل زیست‌محیطی، تحولات سیاسی منطقه و جهان نیز در بازار حامل‌های انرژی نقش عمده‌ای دارند، به خصوص گسترش سیاست‌های حمایت‌گرایانه و بعضا انزواطلبانه در سراسر جهان این بازار را تحت تاثیر قرار داده است به گونه‌ای که امروزی کمتر کشوری مایل است بر کشور دیگری تکیه کرده و تامین مایحتیاجات خود را به دست غیر بسپارد. میان کشورهایی که به خودکفایی در تامین نیازهای انرژی خود روز آورده‌اند، کشورهای عراق و ترکیه از نظر ایران دارای اهمیت ویژه‌ای هستند. کشف ذخایر قابل توجه گاز در آب‌های ترکیه در دریای سیاه که اندازه آن ۳۲۰ میلیارد متر مکعب برآورد شده است، این احتمال را ایجاد کرد که در آینده نه چندان دور ترکیه دیگر به واردات گاز از ایران احتیاجی نداشته باشد.
در ضمن منافع ترکیه در بسیاری موارد و به خصوص در سوریه با منافع ایران همخوانی ندارد. ناهمانگی منافع ترکیه و ایران هم طبیعتاً خطراتی را مواجه تصمیم‌گیران دو کشور می‌کند. مساله مهمی که قطعاً استراتژیست‌های ایرانی و ترکیه‌ای سبک و سنگین کرده‌اند، این است اگر مثلاً آنکارا بخواهد به ایران ضربه‌ای بزند یا از ایران امتیازی بگیرد کافی است به قطع خرید گاز تهدید کند تا طرف ایرانی را به وحشت بیندازد؛ در عین حال نیز ایران می‌تواند با قطعی زودهنگام صادرات گاز به ترکیه اوضاع را بر این کشور تنگ کند. خلاصه نقش گاز به عنوان ابزار جنگی در روابط ایران و ترکیه مطرح است و در نتیجه هر دو کشور فعلاً نیازمند حفظ تعادل هستند. اما با توجه به تنش‌های موجود سرمایه‌گذاری ۵ میلیارد دلاری ایران در تاسیسات جدید گاز اقدامی کوته‌بینانه‌ای به نظر می‌رسد.
