اقتصاد ایران می‌تواند جنگ با اسرائیل را تحمل کند
بر کسی پنهان نیست که سال‌هاست اقتصاد ایران بخاطر تحریم‌های بین‌المللی و تقریباً انزوای کامل جهانی دچار مشکلات زیادی مانند تورم بالا، کاهش ارزش ریال و غیره شده است اما شاید این سوال به ذهن خوانندگان متحرم ما متبادر شود؛ آیا این دور تازه‌ای تحریم‌های غربی که در پی حمله ایران به اسرائیل اعمال شده بودند، باعث کاهش توانلیی نظامی ایران خواهد شد یا نه؟
در حالی که آمریکا و اتحادیه اروپا قصد دارند رژیم ایران را تحت تحریم‌های جدید قرار دهند، جمهوری اسلامی ایران باها غیرت خود را در مقابل با این تحریم‌های غرب را نشان داده است.
طبق آمار رسمی دولت سیزدهم، با وجود اینکه دونالد ترامپ، رئیس جمهور پیشین آمریکا، در اردیبهشت ۱۳۹۷ رسماً اخراج آمریکا از برجام و بازگشت به تحریم‌ها را اعلام کرد، ایران در طی شش سال گذشته بیش از پیش نفت خود را صادر کرده است.
ماه قبل، وزیر نفت جمهوری اسلامی، جواد اوجی، درباره صادرات این کشور اشاره کرد که در سال ۱۴۰۲، میزان صادرات نفت ایران به بیش از ۳۵ میلیارد دلار رسیده و افزود «امروز به هرجا بخواهیم می‌توانیم نفت صادر می‌کنیم. آن هم با کمترین تخفیف‌ها و در حال حاضر بلاترین میزان صادرات نفت ایران رقم خورده است.»
دولت ایران اتکا به درآمد صادرات نفتی می‌کند تا از بی‌ثباتی داخل کشور پیشگیری کند و لازم به ذکر است که اکثریت مردم بر اثر عواقب منفنی ناشی از تحریم‌های بین‌المللی و هم کاهش ارزش ریال، در شرایط سختی به سر می‌برند.
افزارش چشمگیر تورم
اخیراً گزارش شده که رکورد ۸۰ ساله نرخ تورم ایران شکسته شده و فقط در بهمن ماه بالای ۴۰ درصد رسیده است. به گفته جاوید صالحی اصفهانی، استاد اقتصادی دانشگاه ایالتی ویرجینیا در آمریکا، هیچ تشدیدی که بر اثر تنش‌های جیوپلیتیکی فعلی در خاورمیانه رخ می‌دهد، منجر به افزایش قیمت‌های کالاها خواهد شد. استاد صالحی اصفهانی هم اشاره کرد که طی چند هفته اخیر با وجود احتمال برخوردهای بیشتری ایران و اسرایئل، ارزش دلار در مقایسه با ارزش ریال ۱۵ درصد افزایش یافته است.
این بدین معناست که کاهش قیمت ارز می‌تواند به طور سریع به افزایش چشمگیر قیمت‌های کالا منجر خواهد شد چونکه ایران مجبور است انواع کالاهای بسیاری را وارد کند و بسیاری از محصولاتی که داخل ایران ساخته می‌شوند هم واردات اجناس خارجی در بر می‌گیرند. او افزود پیش‌بینی می‌شود نرخ تورم در آینده نزدیک کاهش نمی‌یابد بلکه ادامه به بالا می‌رود. به قول این استاد، در سال‌های اخیر سطح زندگی طبقه متوسط ایران بشدت شفوط کرده و الان به همین سطح ۲۰ سال پیش برگشته است.
نفت گل سر سبد اقتصاد ایران
شاید جالب باشد بدانید که در سال ۲۰۲۳ میلادی، بزرگترین تولید ناخالص داخلی ایران بخش خدمات بود که سهم ۴۷ درصد کل تولید ناخالص داخلی داشت. بخش‌های صنعت (۴۰ درصد) و کشاورزی (۱۲.۵) هم نقش مهمی را در تولید ناخالص داخلی کشور ایفا کردند.
اقلب درآمد بخش صنعت از فروش نفت تامین می‌شود و بخاطر اینکه بیش از ۹۰ درصد نفت خام ایران به چین صادر می‌شود، تحریم‌های غرب عملا هیچ تاثیری بر روی تجارت نفتی این دو کشور نگذاشته است ولی مقامات ایرانی ابراز نگرانی کرده اند که یک حمله نظامی اسرائیل زیرساخت صنعت نفتی ایران را مورد هدف قرار خواهد داد.
بعد از سال ۲۰۱۸ میلادی و ضربه اولیه دور تحریم‌های دولت ترامپ علیه ایران، میزان واردات ایران به ۸۰ درصد میزان پیشینه بازگذشت. متخصصان این جهش اقتصادی را به حذف برخی از تحریم‌هایی توسط دولت بایدن نسبت می‌دهند. صالحی اصفهانی افزود که بدون شک اقتصاد ایران رشد کرده و این رشد قسماً براساس بالا رفتن صادرات نفت بوده. افزایش تولید ناخالص داخلی سالانه بطور متوسط ۵ درصد افزایش می‌یابد و با وجود اینکه همه‌گیری ویروس کرونا در تمام مناطق تاثیر شدیدی داشته، وضعیت اقتصادی ایران امروز نسبتاً پذیرفنتی است.
فساد و عدم شفافیت
گفته می‌شود که مبلغ زیادی درآمد ملی در دستگاه غیرشفاف رژیم گم می‌شود. طبق شاخص ادارک فساد پیش‌بینی شده که توسط سازمان شفافیت بین‌المللی تهیه می‌شود ایران در رتبه ۱۴۹ از ۱۸۰ کشور قرار دارد. گزارش شده است که سپاه پاسداران و موسسه‌های متعدد دینی بخش‌های اصلی اقتصاد ایران را کنترل می‌کنند. این سازمان‌ها نباید مالیات بپردازند یا جزئیات حساب‌های‌شان را منتشر کنند. این گروه‌ها عمدتاً تحت فرماندهی رهبر معظم که هم نقش فرمانده کل قوا را ایفا می‌کند قرار می‌گیرند.
گرچه در سال‌های اخیر درآمد صادرات نفت کم و بیش ثابت شده، ایران یک غولپیکر اقتصادی محسوب نمی‌شود. با جمعیت تقریباً ۸۸ میلیون نفر ایران به اندازه ده برابر از اسرائیل بزرگتر است ولی در سال ۲۰۲۲ میلادی، تولید ناخالص داخلی ایران در مقایسه با اسرائیل بسیار پایین بود و در طی آن سال ۴۱۳ میلیارد دلار در مقابل با ۵۲۵ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی اسرائیل بود.
حفاظت از صنعت نفت
توانایی ایران برای جنگ با اسزائیل بستگی به احتمال تحریم‌های جدید غرب دارد که بتوانند بطور چشمگیر صادرات نفت ایران را کاهش دهند. در اولین سه ماه سال جاری، ایران روزانه تقریباً ۱.۵۶ میلیون بشکه نفت فروخته که عقلب آن به چین صادر شد. طبق بررسی شرکت تحلیلی ورتکسا «Vortexa»، این بالاترین میزان نفت‌خام که از سال ۲۰۱۸ میلادی صادر شده است. زمانی که اوج صادرات نفت ایران به شمار می‌آید.
در خلاصه، با توجه به آمادگی ایران برای جنگ متعارف گسترده‌ای با اسرائیل، استاد صالحی اصفهانی بر این باور است که ایران آماده نیست و باید از دخالت بیشتری در جنگ غزه دوری کند، چون حقیقت این است که هدف حمله اخیر ایران به اسرائیل وارد صدمه به آن کشور نبود بلکه در واقع بیشتر واکنش نمادی بود.
