جنگ اوکراین، عامل گسترش روابط اقتصادی ایران و روسیه
در سال‌های اخیر مجموعه‌ای از عوامل ژئوپلیتیک و منافع اقتصادی و همچنین اراده مشترک برای خنثی کردن نفوذ آمریکا در سطح جهانی و به ویژه در مناطقی که ایران و روسیه، حیاط خلوت خود می‌دانند، منجر به نزدیکی بیش از پیش دو کشور ایران و روسیه شده است. گشایش و گسترش روابط اقتصادی ایران و روسیه در حالی به تازگی در دستور کار هر دو حکومت قرار گرفته است که روابط دیپلماتیک فی‌ما‌بین بیش از ۴۰۰ سال قدمت دارد.
دستیابی ایران و کشورهای «پی ۵+۱» به برجام در سال ۱۳۹۴ در روابط اقتصادی دوجانبه ایران و روسیه نقطه عطفی رقم زد که پس از آن و به رغم خروج یکجانبه آمریکا از این توافق بین‌المللی سه سال پس از انعقاد آن، هر دو کشور برای گسترش و تعمیق روابط اقتصادی تلاش مضاعفی کرده‌اند. علاوه بر این نزدیکی مواضع دو طرف نسبت به جنگ سوریه بهانه‌ای فراهم ساخت برای تعمیق و گسترش روابط سیاسی که این امر به گسترش روابط اقتصادی نیز شتاب بخشید.
ناگفته نماند که تحریم‌های کشورهای غربی علیه ایران و روسیه در نزدیکی این دو کشور بی‌تاثیر نبوده و در واقع از عوامل مهم و پیشران در این ارتباط به حساب می‌آید. وقتی در اثر تحریم‌ها دسترسی ایران به بازارهای بین‌المللی پول قطع شد، حکومت جمهوری اسلامی به ناچار به شرکایی روی آورد که تا آن موقع کمتر مورد توجه قرار داده بود و از قضا روسیه نیز به دلیل تحریم‌های بین‌المللی به دنبال شرکای جدیدی بود که در نتیجه شرایط تحریمی این دو کشور را به آغوش هم انداخت، امری که به احتمال قوی، بسیاری در محافل سیاسی در پایتخت‌های اروپایی و آمریکا اکنون از شرایط موجود به عنوان نوعی «تف سر بالا« یاد می‌کنند. از سال ۲۰۱۹ میلادی (۱۳۹۸ هـ.ش) تا به حال تجارت دوجانبه ایران و روسیه، به ویژه در عرصه‌های کشاورزی، حامل‌های انرژی، حمل و نقل و فناوری رشد چشمگیری به خود دیده است و از جمله دستاوردهای مهم این همکاری می‌توان به ساخت نیروگاه هسته‌ای بوشهر توسط روسیه و معاملات گازی با شرکت گازپروم روسیه اشاره کرد.
در عین حال و با وجود روند رو به رشد روابط دوجانبه در برخی عرصه‌ها تنش‌هایی نیز وجود دارد که ممکن است سنگ راه شکوفایی این روابط واقع گردد. هرچند که در عرصه سیاسی ایران و روسیه اکثراً منافع و اهداف مشترکی را دنبال می‌کنند، در جاهای دیگری اما درگیر رقابتی سرسخت هستند، از جمله در بازار جهانی حامل‌های انرژی که هر دو کشور صادرکننده مهم نفت و گاز هستند و لذا هر دو کشور برای اینکه بزرگترین سهم ممکن از این بازار مهم را از آن خود کنند، مدام تلاش دارند تا از همدیگر سبقت گرفته و برتری یابند. این مهم ممکن است در آینده مانع از رشد همکاری‌های مالی-اقتصادی واقع گردد. این نکته نیز گفتنی است که منافع ژئوپلیتیکی کشورها بسیاری اوقات همکاری‌های اقتصادی‌شان را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند و بعید به نظر می‌رسد که روابط ایران و روسیه از این قاعده مستثنی باشد.
با این حال باید گفت که در کوتاه مدت جنگ اوکراین باعث شده است که با رشد کمک‌های متقابلانه و ایجاد نوعی وابستگی و درهم‌تنیدگی، قطار پیشرفت دو کشور بر روی یک ریل قرار گیرد. وابستگی متقابلانه ایران و روسیه را بیش از همه در زمینه دور زدن تحریم‌های بین‌المللی می‌توان دید.
گذشته از بحث‌های سیاسی و حقوقی چیزی که سرمایه‌گذاران و فعالان بازارهای مالی باید بدان توجه ویژه‌ای داشته باشند این است که در دزارمدت نزدیکی ایران و روسیه استعداد این را دارد تا به تغییرات مهمی در تعادل قدرت در سطح جهانی بینجامد و در عین حال نیاز این دو کشور به دسترسی و انتقال منابع مالی خود به بروز و ظهور شبکه‌های آلترناتیو مالی منجر شود و هر کسی که به فعالیت در این بازارهای نوپا و در حال ظهور علاقه دارد باید مدام تحولات ما بین ایران و روسیه را در نظر بگیرد.
