کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه، محرک رشد اقتصادی یا پوشش برای تحریم‌گریزی؟
در طول تاریخ معاصر روابط دوجانبه ایران و روسیه همواره حول محور رقابت چرخیده و کمتر سخنی از همکاری و تعامل به گوش می‌رسیده است. اما با توجه به تحولات چند سال اخیر در عرصه ژئوپلیتیک اکنون پرواضح است که نقش اقتصاد در این روابط پررنگتر شده و در حال حاضر می‌توان گفت، مهمترین قسمت پازل تعاملات دیپلماتیک دو کشور، همان روابط اقتصادی است هرچند سرعت رشد همکاری‌ها کمتر از آن چیزی بوده که دولت جمهوری اسلامی مد نظر داشته و دارد.
18 آبان سال جاری، ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران با دبیر شورای امنیت ملی روسیه دیدار کرد و در کنفرانس مطبوعاتی مشترک، بر اهمیت تداوم و گسترش همکاری‌های میان کشورهای مستقل در جهت مقابله با تحریم‌ها تاکید کرد و به طور خاص «کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه» را به عنوان چارچوبی مناسب برای بهینه‌سازی همکاری‌های اقتصادی، مورد اشاره قرار داد. این کمیسیون که نشست اول آن سال 1375 برگزار شد، به نظر می‌رسد مکانیسم ترحیجی هر دو کشور برای ارتقاء روابط خود به سطح یک مشارکت راهبردی باشد. در نشست آبان‌ماه کمیسیون که در شهر گروزنی روسیه برگزار شد، کارشناسان عضون کارگروه‌های مختلف از جمله نفت و گاز، صنایع، مالی، بانکداری، آموزش و پرورش، انرژی، استانداردها، ورزش، فناوری اطلاعات، کشاورزی، تجارت و سرمایه‌گذاری به تبادل نظر پرداختند.
جنگ اوکراین و به وِیژه تحریم‌هایی که به علت آن توسط قدرت‌های غربی علیه مسکو وضع و اجرا شده‌اند، سبب استحکام و گسترش روابط ایران و روسیه در عرصه‌های اقتصادی و سیاسی شده است و با وجود مخالفت شدید همان قدرت‌های غربی شرکت‌های روسی میزان مشارکت و همکاری خود با شرکت‌های همتای خود در بخش نفت و گاز ایران را به طور معناداری افزایش داده‌اند. در میان مسائل مهم و دردسرسازی که ایران و روسیه برای حل آنها باید تلاش مضاعف از خود به خرج دهند، می‌توان به صادرات نفت و گاز ایران اشاره کرد که به دلیل تحریم‌های بین‌المللی این امر با مشکلات متعددی مواجه است. از طرف دیگر شاید مهمترین و بهترین گزینه برای افزایش روابط تجاری این دو کشور در عرصه زمینه تجارت دریایی باشد که با وجود افزایش 15 درصدی تجارت فی ما بین در سال 2022 (معادل 1400/01 شمسی)، بخش تجارت دریایی افزایش چندانی به خود ندیده است. برای تحقق این امر به کاهش محدودیت‌های قانونی، گمرکی و... در این عرصه نیاز است.
با توجه به شرایط ملتهب و نابسامان اقتصاد جهانی و به خصوص با توجه به فضای تنش‌زده حاکم بر تجارت ایران و روسیه با سایر کشورها به نظر می‌رسد «کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه» بیش از هر زمان دیگری برای هر دو طرف از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
